BEZET BEDRIJF

De treinen blijven rijden, ook tijdens de Duitse bezetting van Belgie tijdens WO II. Hoe kan het ook anders? De NMBS is op dat moment het grootste bedrijf en de grootste openbare dienstverlener van Belgie. Het mastodontbedrijf staat in voor de bev
oorrading van een groot deel van de grondstoffen, materialen en voedsel, en heeft zo het lot van de Belgische bevolking en industrie in zijn handen.

Samenwerking met de bezetter wordt zo wel onvermijdelijk. En daar loopt het al snel grondig mi
s. De Belgische spoorwegen helpen tussen 1941 en 1944 mee aan de deportatie van 189.542 Belgische dwangarbeiders, 25.490 Joden, 16.081 politieke gevangenen en 353 Roma naar het oosten. Nico Wouters - oorlogshistoricus en directeur van het CegeSoma/Ri
jksarchief - analyseert de samenwerkingspolitiek van het Belgische spoorbedrijf en gaat daarbij geen enkele vraag uit de weg. Wie nam de beslissingen? Voerde de NMBS militaire opdrachten uit voor de Duitsers? Werd het bedrijf betaald voor de deportat
ietreinen? Waren er marges voor onderhandeling en waarvoor werden die (niet) gebruikt? Welke rol speelde het sterk aanwezige verzet?

Ondanks de toenemende weerstand blijven de treinen nagenoeg tot de laatste oorlogsdag in dienst van de Duitser
s rijden. Hoe kunnen we dat met de kennis en de blik van vandaag verklaren? Dit verhaal kent geen simplistische schema’s van zwart of wit. Dat maakt het des te interessanter, want precies in de grijze zones liggen de moeilijkste keuzes en daaro
m de meest relevante inzichten.